Câu
hỏi 8. Phõn tớch nội dung và tỏc dụng của quy luật giỏ trị. í nghĩa của vấn đề
này đối với nước ta hiện nay?
Đáp. Câu trả lời gồm hai ý lớn
1) Phân tích nội dung và tác dụng của quy luật giá trị
a) Nội dung của quy luật giá trị. Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản
của sản xuất hàng hoá; quy định việc sản xuất và trao đổi hàng hoá phải căn cứ
vào hao phí lao động xó hội cần thiết.
Trong sản xuất, tác động của quy luật giá trị buộc người sản xuất phải làm sao
cho mức hao phí lao động cá biệt của mỡnh phự hợp với mức hao phớ lao động xó
hội cần thiết để cú thể tồn tại; cũn trong trao đổi, hay lưu thông, phải thực
hiện theo nguyên tắc ngang giá- tức là giá cả phải bằng giá trị. Quy luật giá
trị buộc những người sản xuất và trao đổi hàng hoá phải tuân theo “mệnh lệnh”
của giá cả thị trường. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường sẽ thấy được
sự hoạt động của quy luật giá trị. Giá cả thị trường lên xuống tự phát xoay
quanh giá trị hàng hoá và biểu hiện sự tác động của quy luật giá trị trong điều
kiện sản xuất và trao đổi hàng hoá.
b) Tác dụng của quy luật giá trị. Trong sản xuất hàng hoá, quy luật giá trị có
ba tác động.
+) Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hoá. *) Điều tiết sản xuất tức là điều
hoà, phân bổ các yếu tố sản xuất giữa các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế.
Tác dụng này của quy luật giá trị thông qua sự biến động của giá cả hàng hoá
trên thị trường dưới sự tác động của quy luật cung cầu. Nếu ở ngành nào đó khi
cung nhỏ hơn cầu, giá cả hàng hoá sẽ lên cao hơn giá trị, hàng hoá bán chạy,
lói cao, thỡ người sản xuất sẽ đổ xô vào ngành ấy. Do đó, tư liệu sản xuất và
sức lao động được chuyển dịch vào ngành ấy tăng lên. Ngược lại, khi cung ở
ngành đó vượt quá cầu, giá cả hàng hoá giảm xuống, hàng hoá bán không chạy và
có thể lỗ vốn. Tỡnh hỡnh ấy buộc người sản xuất phải thu hẹp quy mô sản xuất
lại hoặc chuyển sang đầu tư vào ngành có giá cả hàng hoá cao. *) Điều tiết lưu
thông của quy luật giá trị cũng thông qua giá cả thị trường. Sự biến động của
giá cả thị trường cũng có tác dụng thu hút luồng hàng từ nơi giá cả thấp đến
nơi giá cả cao, do đó làm cho hàng hoá giữa các vùng có sự cân bằng nhất định.
Như vậy, sự biến động của giá cả thị trường không những chỉ rừ sự biến động về
kinh tế, mà cũn cú tỏc động điều tiết nền kinh tế hàng hoá.
+) Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất nhằm tăng năng suất lao
động. Các hàng hoá được sản xuất ra trong những điều kiện khác nhau, do đó có
mức hao phí lao động cá biệt khác nhau, nhưng trên thị trường thỡ cỏc hàng hoỏ
đều phải được trao đổi theo mức hao phí lao động xó hội cần thiết. Vậy người
sản xuất hàng hoá nào có mức hao phí lao động thấp hơn mức hao phí lao động xó
hội cần thiết, sẽ thu được nhiều lói và càng thấp hơn càng lói. Điều đó kích
thích những người sản xuất hàng hoá cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, cải
tiến tổ chức quản lý, thực hiện tiết kiệm v.v nhằm tăng năng suất lao động, hạ
chi phí sản xuất.
Sự cạnh tranh quyết liệt càng làm cho cỏc quỏ trỡnh này diễn ra mạnh mẽ hơn.
Nếu người sản xuất nào cũng làm như vậy thỡ cuối cựng sẽ dẫn đến toàn bộ năng
suất lao động xó hội khụng ngừng tăng lên, chi phí sản xuất xó hội khụng ngừng
giảm xuống.
+) Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người lao động thành kẻ giàu
người nghèo. Những người sản xuất hàng hoá nào có mức hao phí lao động cá biệt
thấp hơn mức hao phí lao động xó hội cần thiết, khi bỏn hàng hoỏ theo mức hao
phớ lao động xó hội cần thiết (theo giá trị) sẽ thu được nhiều lói, giàu lờn,
cú thể mua sắm thờm tư liệu sản xuất, mở rộng sản xuất kinh doanh, thậm chí
thuê lao động và trở thành ông chủ. Ngược lại, những người sản xuất hàng hoá
nào có mức hao phí lao động cá biệt lớn hơn mức hao phí lao đông xó hội cần
thiết, khi bỏn hàng hoỏ sẽ rơi vào tỡnh trạng thua lỗ, nghốo đi, thậm chí có
thể phá sản, trở thành lao động làm thuê và đây cũng là một trong những nguyên
nhân làm xuất hiện quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, cơ sở ra đời của chủ
nghĩa tư bản.
Như vậy, quy luật giá trị vừa có tác động tích cực, vừa có tác động tiêu cực.
Do đó, đồng thời với việc thúc đẩy sản xuất hàng hoá phát triển, nhà nước cần
có những biện pháp để phát huy tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của nó, đặc biệt
trong điều kiện phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định
hướng xó hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
2) í nghĩa thực tiễn
a) Cần nhận thức sự tồn tại khách quan và phạm vi hoạt động rộng lớn, lâu dài
của quy luật giá trị trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước ta hiện
nay.
b) Cần vận dụng tốt cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước để phát huy
vai trũ tớch cực của cơ chế thị trường và hạn chế mặt tiêu cực của nó để thúc
đẩy sản xuất phát triển, đảm bảo sự công bằng xó hội.
hỏi 8. Phõn tớch nội dung và tỏc dụng của quy luật giỏ trị. í nghĩa của vấn đề
này đối với nước ta hiện nay?
Đáp. Câu trả lời gồm hai ý lớn
1) Phân tích nội dung và tác dụng của quy luật giá trị
a) Nội dung của quy luật giá trị. Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản
của sản xuất hàng hoá; quy định việc sản xuất và trao đổi hàng hoá phải căn cứ
vào hao phí lao động xó hội cần thiết.
Trong sản xuất, tác động của quy luật giá trị buộc người sản xuất phải làm sao
cho mức hao phí lao động cá biệt của mỡnh phự hợp với mức hao phớ lao động xó
hội cần thiết để cú thể tồn tại; cũn trong trao đổi, hay lưu thông, phải thực
hiện theo nguyên tắc ngang giá- tức là giá cả phải bằng giá trị. Quy luật giá
trị buộc những người sản xuất và trao đổi hàng hoá phải tuân theo “mệnh lệnh”
của giá cả thị trường. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường sẽ thấy được
sự hoạt động của quy luật giá trị. Giá cả thị trường lên xuống tự phát xoay
quanh giá trị hàng hoá và biểu hiện sự tác động của quy luật giá trị trong điều
kiện sản xuất và trao đổi hàng hoá.
b) Tác dụng của quy luật giá trị. Trong sản xuất hàng hoá, quy luật giá trị có
ba tác động.
+) Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hoá. *) Điều tiết sản xuất tức là điều
hoà, phân bổ các yếu tố sản xuất giữa các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế.
Tác dụng này của quy luật giá trị thông qua sự biến động của giá cả hàng hoá
trên thị trường dưới sự tác động của quy luật cung cầu. Nếu ở ngành nào đó khi
cung nhỏ hơn cầu, giá cả hàng hoá sẽ lên cao hơn giá trị, hàng hoá bán chạy,
lói cao, thỡ người sản xuất sẽ đổ xô vào ngành ấy. Do đó, tư liệu sản xuất và
sức lao động được chuyển dịch vào ngành ấy tăng lên. Ngược lại, khi cung ở
ngành đó vượt quá cầu, giá cả hàng hoá giảm xuống, hàng hoá bán không chạy và
có thể lỗ vốn. Tỡnh hỡnh ấy buộc người sản xuất phải thu hẹp quy mô sản xuất
lại hoặc chuyển sang đầu tư vào ngành có giá cả hàng hoá cao. *) Điều tiết lưu
thông của quy luật giá trị cũng thông qua giá cả thị trường. Sự biến động của
giá cả thị trường cũng có tác dụng thu hút luồng hàng từ nơi giá cả thấp đến
nơi giá cả cao, do đó làm cho hàng hoá giữa các vùng có sự cân bằng nhất định.
Như vậy, sự biến động của giá cả thị trường không những chỉ rừ sự biến động về
kinh tế, mà cũn cú tỏc động điều tiết nền kinh tế hàng hoá.
+) Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất nhằm tăng năng suất lao
động. Các hàng hoá được sản xuất ra trong những điều kiện khác nhau, do đó có
mức hao phí lao động cá biệt khác nhau, nhưng trên thị trường thỡ cỏc hàng hoỏ
đều phải được trao đổi theo mức hao phí lao động xó hội cần thiết. Vậy người
sản xuất hàng hoá nào có mức hao phí lao động thấp hơn mức hao phí lao động xó
hội cần thiết, sẽ thu được nhiều lói và càng thấp hơn càng lói. Điều đó kích
thích những người sản xuất hàng hoá cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, cải
tiến tổ chức quản lý, thực hiện tiết kiệm v.v nhằm tăng năng suất lao động, hạ
chi phí sản xuất.
Sự cạnh tranh quyết liệt càng làm cho cỏc quỏ trỡnh này diễn ra mạnh mẽ hơn.
Nếu người sản xuất nào cũng làm như vậy thỡ cuối cựng sẽ dẫn đến toàn bộ năng
suất lao động xó hội khụng ngừng tăng lên, chi phí sản xuất xó hội khụng ngừng
giảm xuống.
+) Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người lao động thành kẻ giàu
người nghèo. Những người sản xuất hàng hoá nào có mức hao phí lao động cá biệt
thấp hơn mức hao phí lao động xó hội cần thiết, khi bỏn hàng hoỏ theo mức hao
phớ lao động xó hội cần thiết (theo giá trị) sẽ thu được nhiều lói, giàu lờn,
cú thể mua sắm thờm tư liệu sản xuất, mở rộng sản xuất kinh doanh, thậm chí
thuê lao động và trở thành ông chủ. Ngược lại, những người sản xuất hàng hoá
nào có mức hao phí lao động cá biệt lớn hơn mức hao phí lao đông xó hội cần
thiết, khi bỏn hàng hoỏ sẽ rơi vào tỡnh trạng thua lỗ, nghốo đi, thậm chí có
thể phá sản, trở thành lao động làm thuê và đây cũng là một trong những nguyên
nhân làm xuất hiện quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, cơ sở ra đời của chủ
nghĩa tư bản.
Như vậy, quy luật giá trị vừa có tác động tích cực, vừa có tác động tiêu cực.
Do đó, đồng thời với việc thúc đẩy sản xuất hàng hoá phát triển, nhà nước cần
có những biện pháp để phát huy tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của nó, đặc biệt
trong điều kiện phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định
hướng xó hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
2) í nghĩa thực tiễn
a) Cần nhận thức sự tồn tại khách quan và phạm vi hoạt động rộng lớn, lâu dài
của quy luật giá trị trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước ta hiện
nay.
b) Cần vận dụng tốt cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước để phát huy
vai trũ tớch cực của cơ chế thị trường và hạn chế mặt tiêu cực của nó để thúc
đẩy sản xuất phát triển, đảm bảo sự công bằng xó hội.
Đăng nhận xét